Herhangi bir konu üzerinde sanat, edebiyat, spor, siyaset, bilim gibi alanlarda ün yapmış kişilerle soru-cevap şeklinde yapılan konuşmalara mülakat denir. Bu tür aynı zamanda bir görüşme olarak da isimlendirilebilir. Haber alma, bilgi edinme yollarından olan mülakatta başarıyı yakalamak kişinin önceden hazırlık yapmasına ve soruları ustaca bir şekilde hazırlamasına bağladır.
Mülakatları yapan kişiler genellikle gazetecilerdir. Belirlenen bir konu üzerinde alanında tanınmış kişiyle yapılan soru-cevap şeklindeki konuşmalar yazıya dökülerek kamuoyuyla paylaşılır. Burada söz konusu konuşmanın daha resmî bir şekilde yapıldığı da unutulmamalıdır. Alanında tanınmış kişiyle yapılan konuşmalar genellikle önceden iyi bir şekilde planlanıp yapılır.
Bir yanlış kalıplaşma sonucunda günlük hayatta mülakat türünün isminin kullanması yerine röportaj sözcüğü kullanılır hale gelmiştir. Röportaj denildiğinde kastedilmek istenen aslında mülakattır. Bu nedenle bu türü ve röportajı birbirinden ayırt etmeliyiz.
Mülakat Özellikleri
→ Bir sanatçıyı daha iyi tanımamızı sağladığından önemli bir türdür.
→ Bilgi verme, tanıtma gibi amaçları olduğundan öğretici metinlerdendir.
→ Öncesinde titiz ve ayrıntılı bir hazırlık çalışması gerektirir.
→ Anlatımın sade ve açık olmasına dikkat edilir.
→ Kişinin konuşmaları değiştirilmeden ve yorumlanmadan olduğu gibi aktarılır.
→ Söyleşmeye bağlı anlatım türünden yararlanılır.
→ Sorular öncesinden büyük bir ustalıkla hazırlanmalıdır.
→ Üzerinde konuşulan konu toplumu ilgilendiren, toplumun ilgisini çekecek türde olur.
→ Üzerinde konuşulacak olan konunun uzmanlarıyla mülakat yapılır.
→ Mülakatı yapacak kişinin kibar ve nazik olması gerekir, konuşma üslubu burada önem arz eder. Sorular, karşı tarafı incitmeyecek bir şekilde kibarca sorulur.
→ Asıl amaç bilgi vermek olduğundan genellikle dil göndergesel işlevde kullanılır.
→ Aslında yazılı olan bu tür günümüzde görüntülü olarak da aktarıldığından sözlü anlatım tür özelliği de taşımaktadır.
→ Bu türde konuşan kadar mülakatı yapan kişi de önemlidir. Mülakatı yapan kişi önceden büyük bir titizlikle hazırladığı ve toplumun merak ettiği ya da ilgili çekici konulara yönelik soruları kişiye yöneltir.
Mülakatın Hazırlık Aşamaları
Başarılı bir mülakat, öncesinde iyi bir hazırlık gerektirir. Bu hazırlık aşamalarını şu şekilde sıralayabiliriz:
- Konuşulacak kişinin belirlenmesi ve mülakatla ilgili kişiden gerekli izinlerin alınması
- Konunun belirlenmesi
- Belirlenen konuyla ilgili detaylı bir araştırmanın yapılması
- Konuşma yapılacak kişi hakkında bilgilerin toplanması
- Yapılacak olan görüşmenin konusu ve konuşulacak kişiye sorulacak mülakat soruları hazırlanır. Sorular büyük bir özenle belirlenmelidir. Mülakatı başarıya ulaştıracak en önemli etken doğru soruların konuşmacıya yöneltilebilmesine bağlıdır.
- Yapılacak konuşmanın yerinin ve saatinin belirlenmesi
- Daha önce belirlenen randevu detaylarına uymak.
Mülakat Çeşitleri
- Yüz yüze yapılanlar
- Telefonla yapılanlar
- Mektupla yapılanlar
Türk Edebiyatı’nda Mülakat
Edebiyatımızda mülakat türündeki gelişmeler Tanzimat Dönemi’nde çıkarılan gazetelerle birlikte başlasa da bu türün ilk başarılı örnekleri döneminin ünlü sanatçılarıyla yaptığı görüşmeleri çeşitli dergi ve gazetelerde yayımlayan Ruşen Eşref tarafından verilmiştir. Dergi ve gazetelerde yayımlanan bu mülakatlar daha sonra kitaplaştırılmıştır.
Bunun dışında Hikmet Feridun Es, Mustafa Baydar, Gavsi Ozansoy, Yaşar Nabi Nayır, Abdi İpekçi, Yaşar Kemal gibi isimler bu türde isim yapmış kişilerdir.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK YAZILAR
⇒ Slayt – PDF
⇒ Edebiyat Ders Konuları
⇒ Türkçe Ders Konuları
⇒ 11.Sınıf Konuları